Atila Pinter, ambasador Mađarske u Srbiji - Uprkos trenutnoj krizi u regionu, Mađarska i Srbija nastaviće uspešnu privrednu saradnju

Ekonomska i privredna saradnja između Srbije i Mađarske i eventualne posledice koje će po tu saradnju imati privremeno zatvaranje graničnih prelaza između dve zemlje, izazvano velikim prilivom izbeglica sa Bliskog istoka, jedna je od vodećih tema tokom proteklih dana. Ministri unutrašnjih poslova Srbije i Mađarske, Nebojša Stefanović i Šandor Pinter, u nedelju 20. septembra zajedno su otvorili granični prelaz "Horgoš 1", koji je nekoliko dana bio zatvoren za putnički i teretni saobraćaj, čime su javnosti poslali poruku da saradnja između dve zemlje nije ugrožena. Obim i kvalitet saradnje između Srbije i Mađarske, pre svega ekonomske i privredne, takođe je tema o kojoj za "eKapiju" govori Atila Pinter (Attila Pinter), ambasador Mađarske u Srbiji.

eKapija: Da li bi problemi u funkcionisanju granice između Mađarske i Srbije, izazvani velikim brojem izbeglica, mogli ozbiljnije ugroziti funkcionisanje ekonomske saradnje između Mađarske i Srbije?

- Smatram da zatvaranje granice kod Horgoša u trajanju od nedelju dana nije moglo ozbiljno ugroziti ekonomske odnose naše dve zemlje, pošto su ostali granični prelazi bili otvoreni i na njima se uz malo veće gužve, ali nesmetano, odvijao saobraćaj. Granični prelaz "Horgoš" smo bili primorani da zatvorimo, jer nam se u tom trenutku činilo da nemamo drugog izbora, a ekonomski gledano taj postupak je delovao negativno i na našu privredu. Naš cilj je da granični prelazi nesmetano funkcionišu, pogotovo tako strateški važan prelaz kao što je "Horgoš", koji povezuje autoputeve i predstavlja kapiju Mađarske ka Zapadnom Balkanu, a Srbije ka Centralnoj i Zapadnoj Evropi.

eKapija: Kako biste u opštem smislu ocenili ekonomsku i privrednu saradnju između Mađarske i Srbije?

- Mađarska je bila i ostala jedan od najvažnijih ekonomskih i trgovinskih partnera Srbije. Strateški cilj mađarske ekonomije da predstavlja razvijanje odnosa sa državama Zapadnog Balkana, među njima je Srbija sigurno naš najvažniji partner. Vrednost međusobne trgovinske robne razmene iz godine u godinu raste, što pokazuju i podaci statističke agencije Mađarske. Vrednost robne razmene 2013. godine iznosila je 1,66 mlrd EUR, što je rast od 3,75% u odnosu na 2012. godinu, 2014. godine vrednost razmene je dostigla 1,733 mlrd EUR, što označava rast od 4,4% na godišnjem nivou. U periodu januar-jun 2015. godine vrednost bilateralne trgovinske razmene naše dve zemlje iznosila je 863,7 mil EUR, što je rast od 4% u odnosu na isti period lane.

Istovremeno, moramo da napomenemo da je zabeležen rast i srpskog izvoza u Mađarsku, u periodu januar-jun 2015. godine stopa rasta je iznosila 16%, a vrednost srpskog izvoza u našu zemlju iznosila je 253,9 mil EUR. Smatram da podaci govore za sebe i da smo svedoci stabilnog i kontinuiranog rasta spoljne trgovine. Što se investicija tiče, Mađarska je u prošloj deceniji bila jedan značajan investitor u Srbiji. U periodu između 2005-2013. iz naše zemlje u Srbiju stiglo je 395,6 mil EUR investicija, čime se Mađarska nalazila na 11. mestu među stranim investitorima. Prema podacima Narodne banke Srbije, 2014. godine priliv direktnih ulaganja iz Mađarske u Srbiju iznosio je 55,8 mil EUR i na osnovu toga je Mađarska bila 10. najveći investitor u Srbiji. Najveći priliv mađarskih investicija ostvaren je 2006. godine, iznosio je 180 mil EUR, zahvaljujući najviše OTP banci i mađarskoj naftnoj kompaniji MOL.

eKapija: U kojim oblastima je ta saradnja najizraženija, a u kojima najslabija?

- Kao što sam to istakao, trgovinska robna razmena naše dve zemlje pokazuje stabilan rast. Na žalost, u oblasti investicija rezultati ove godine nisu sjajni. U prvom tromesečju 2015. godine iz Mađarske je stiglo svega 853.000 EUR investicija, čime je pala na 17. mesto među najvećim investitorima u Srbiji, tako da u toj oblasti svakako očekujem poboljšanje. U isto vreme moram da istaknem da za sada, na žalost, nije zabeleženo ni jedno veće ulaganje iz Srbije u Mađarsku, iako je investiciona klima odlična, a naša Agencija za privlačenje investicija HIPA nudi dodatne pogodnosti za strane ulagače. Jedna od strateški najvažnijih oblasti je svakako obezbeđenje energetske sigurnosti celog regiona, a tu svakako moramo istaći značaj projekta gasovoda TESLA. Konflikt u Ukrajini nam je ukazao na to da hitno moramo naći alternativne puteve snabdevanja ovim energentom, jer trenutno i Srbija i Mađarska se snabdeva samo iz jednog izvora i pravca. Takođe bih želeo da istaknem značaj oblasti infrastrukture, koju sam ostavio za kraj, a najznačajnija je iz perspektive celog regiona. Izgradnja železničke pruge Budimpešta-Beograd, je od strateškog značaja ne samo zato što se radi o poboljšanju uslova za transport robe i putnika, nego što će rasteretiti drumski saobraćaj a samim tim ima i ekološki aspekat. Smatram da, uprkos otežanim okolnostima i trenutnoj migrantskoj krizi u regionu i u Evropi, naše dve zemlje mogu i nastaviće uspešnu saradnju u svim gore navedenim oblastima.

eKapija: Ima li prostora za povećanje ekonomske i privredne saradnje i na koje načine bi se to moglo postići?

- Svakako da ima. Mađarsko-srpska industrijska i trgovinska komora i Mađarsko-srpski poslovni savet uz pomoć brojnih poslovnih foruma koje organizuju na margini najvećih sajmova u Srbiji, vredno rade na povećanju broja mađarskih malih i srednjih preduzeća, koji bi pokazali interesovanje za poslovnu saradnju i ulaganje u Srbiju. Nadam se da će se mađarska preduzeća koja su bila prevashodno orijentisana na teritoriju Vojvodine, i zbog blizine i zbog nedostataka jezičkih prepreka, sada okrenuti prema centralnoj i južnoj Srbiji, gde ih čekaju još brojne neiskorišćene mogućnosti za saradnju. U tim namerama su im od pomoći Ekonomska kancelarija Ambasade Mađarske, naš počasni konzul i uspešni biznismen iz Niša, a ubrzo se očekuje i otvaranje predstavništava Mađarske nacionalne trgovinske kuće u Novom Sadu, Subotici i Beogradu. Njihov zadatak će biti da spoje poslovne partnere i da pronađu proverene, likvidne i dobro snabdevane dobavljače mađarske robe za potrebe srpskog tržišta. Otvaranje predstavništva u Beogradu planira i mađarska Eximbanka, koja je obezbedila kreditni fond od 44,8 mil EUR za podršku izvozu mađarske robe na srpsko tržište, a i povoljne kredite za investiranje u Srbiji. Brojne mađarske kompanije su pokazale ozbiljno interesovanje za proces privatizacije u Srbiji i poslale svoja pisma o namerama, tako da i na tom polju očekujemo razvoj ekonomske saradnje.

eKapija: Koliko kompanija iz Vaše zemlje posluje u Srbiji i kakvi su njihovi utisci o poslovnom ambijentu u Srbiji?

- U Srbiji posluje 17 većih kompanija iz Mađarske, a u isto vreme imamo oko 400 mađarsko-srpskih mešovitih malih i srednjih preduzeća koji su aktivni uglavnom u Vojvodini. Naše kompanije su zadovoljne poslovnom klimom u Srbiji, mada većina zamerki tiču se procedura oko fitosanitarne inspekcije prehrambenih i poljoprivrednih proizvoda, a takođe i procedure oko dodatnih provera tehničke robe sa CE znakom, generalno im smeta dopunsko usaglašavanje standarda sa onima iz EU, koji često oduzima dosta vremena i stvara dodatne troškove izvoznicima u Srbiju. Želim ovom prilikom da čestitam Srbiji na poboljšanju ekonomskih pokazatelja i poslovne klime, pogotovo što se tiče skraćenog postupka za izdavanje građevinskih dozvola, jer je to ranije bilo jedan od najvećih prepreka investiranja u Srbiji.

eKapija: Koje su oblasti poslovanja najinteresantnije mađarskim kompanijama?

- Od oblasti koja su privlačna za saradnju između Mađarske i Srbije svakako treba da pomenemo poljoprivredu i prehrambenu industriju. Zahvaljujući investiciji italijanske kompanije "Fiat", odlične mogućnosti za saradnju otvaraju se i u oblasti autoindustrije. Mađarski dobavljači autodelova već godinama uspešno sarađuju sa proizvođačima automobila koji su otvorili fabrike u Mađarskoj ("Audi", "Mercedes", "Suzuki", "General Motors"), pa bi to svoje iskustvo rado podelili sa potencijalnim poslovnim partnerima u Srbiji. Ogromno interesovanje za saradnju postoji i u oblasti zaštite životne sredine, pre svega u izgradnji objekata za prečišćavanje otpadnih voda ili modernih deponija za odlaganje otpada. Mađarske firme su takođe zainteresovane za ulaganja u sektor energetike – pre svega u obnovljive izvore energije, odnosno za infrastrukturne projekte.

eKapija: Kako stoje stvari kada je reč o poslovanju srpskih kompanija u Mađarskoj. Koje su oblasti poslovanja u Mađarskoj najinteresantnije srpskim kompanijama?

- Mada ne raspolažemo tačnim informacijama o tome koliko srpskih kompanija posluje u Mađarskoj, svakako oblast industrije nafte i gasa moramo posebno istaći. Kompanija "NIS-Gazprom" već godinama radi na istraživanjima i eksploataciji nafte i gasa na više lokacija u Mađarskoj bilo samostalno, bilo u konzorcijumu. Velikih srpskih ulaganja na žalost do sada nije bilo u Mađarskoj, ali možda će se ubuduće ohrabriti i srpska preduzeća i preduzetnike da otvore predstavništva ili da osnuju firmu u Mađarskoj.

eKapija: Februara 2004. godine Privredna komora Srbije potpisala je sporazum o saradnji sa Trgovinskom i industrijskom komorom Mađarske, a 2006. godine osnovan je Srpsko-mađarski poslovni savet. Šta nam možete reći o aktivnostima tih dveju organizacija i koliko te aktivnosti doprinose ukupnoj ekonomskoj saradnji između Mađarske i Srbije?

- Međukomorska saradnja je veoma važan segment u bilateralnim ekonomskim odnosima dveju zemalja. U okviru te saradnje, 2009. godine osnovana je Mađarsko-srpska trgovinska i industrijska komora, koja svojim najvažnijim zadatkom smatra razvijanje prekogranične saradnje malih i srednjih preduzeća. U članstvu ima više od 60 preduzeća iz Mađarske i Srbije, i onih u mešovitom vlasništvu, a kao što sam to ranije istakao, intenzivno radi na promociji poslovnih i investicionih mogućnusti u Srbiji, a organizuje i brojne poslovne forume za promociju saradnje malih i srednjih preduzeća sa obe strane granica. Takođe najznačajnije firme obe države osnovale su Mađarsko-srpski poslovni savet, koji može da postane značajan forum za razmenu informacija između mađarskih i srpskih preduzetnika. Poslovni savet je veoma aktivan na polju analize opšte ekonomsko-političke situacije i razmene iskustava u vezi sa investicionom klimom u obe zemlje, a prati i mogućnosti učešća na tenderima za javne nabavke i privatizaciju.

eKapija: Prema podacima PKS, privredna saradnja Srbije i Mađarske, posebno robna razmena kao njen najznačajniji segment, intenzivirana je poslednjih godina, a Mađarska je i strateški partner Srbije i na bilateralnom i na multilateralnom planu. Partnerstvo Mađarske i Srbije ogleda se i kroz zajedničke projekte. Koji su to zajednički projekti na kojima su trenutno angažovane dve zemlje?

- Svakako tu pripada izgradnja železničke pruge Budimpešta-Beograd, takođe železnička pruga Segedin-Subotica-Baja, otvaranje novih graničnih prelaza između Srbije i Mađarske, kao što je, na primer, skorašnje ponovno otvaranje graničnog prelaza Horgoš 2, a planirano je otvaranje još 2 nova prelaza. Među oblastima koji su interesantni mađarskim kompanijama pomenuli smo i poljoprivredu, a od svih privrednih grana, najveći uticaj priključenju Mađarske Evropskoj uniji imala je upravo ta grana, pa su iskustva Mađarske dragocena i za srpski agrar. U toj oblasti je već započeta saradnja, u toku su Tvining projekti čiji je cilj da jačaju kapacitete Srbije za prihvatanje sredstava iz fondova Unije namenjenih ruralnom razvoju. Bitno je da pomognemo Srbiji da ne ponovi iste greške koje smo mi učinili.

eKapija: Jedan od većih zajedničkih projekata je i modernizacija železničke pruge Budimpešta-Beograd, u saradnji sa Kinom. Možete li nam reći kako napreduje taj projekat i u kojoj se fazi trenutno nalazi?

- Na margini Konferencije CEE-Kina u decembru 2014. godine u Beogradu, između Srbije, Mađarske i Kine potpisan je trilateralni memorandum o saradnji za izgradnju železničke pruge Budimpešta-Beograd. Od tada i srpska i mađarska strana je izradila posebno za svoju deonicu studiju izvodljivosti i dostavili su je kineskoj strani na razmatranje. Kineska strana je 29. maja 2015. godine dostavila zajednički pregled studije izvodljivosti, nakon čega je u junu održano treće zasedanje srpsko-mađarske radne grupe za železničku prugu Budimpešta-Beograd, gde su utvrđeni vremenski okviri ostvarivanja tog projekta , a na osnovu toga početkom septembra je kineska strana dostavila i indikativnu ponudu finansijske konstrukcije za realizaciju projekta. Trenutno su u toku pregovori oko izrade nacrta ugovora o saradnji na tom projektu, a po planovima i srpska i mađarska strana će u novembru, na sledećem samitu zemalja CEE-Kina u Pekingu pristupiti potpisivanju ugovora, tako da bi do kraja godine radovi mogli da počnu.

eKapija: Koliko su aktuelni projekti prekogranične saradnje između Mađarske i Srbije i šta nam možete reći o tim projektima?

- U okviru IPA II prekograničnog programa saradnje Mađarske i Srbije za period 2014-2020, stoji na raspolaganju 64,124 mil EUR, u okviru koje su planirani projekti Regulacije suše na pritocima kanala Baja-Bezdan, izgradnje "Triplex" industrijskog parka na mađarsko-srpsko-rumunskoj trojnoj granici, "Hailnet" – izgradnja sistema za odbranu i prevenciju štete od grada u mađarsko-srpskom pograničnom regionu, kao i modernizacija železničke pruge Subotica – Baja.

Sead Saitović

Ambasada Republike Mađarske Beograd

Ekonomska kancelarija Ambasade Mađarske

Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srbije

Narodna banka Srbije Beograd

OTP banka Srbija a.d. Novi Sad

OTP BANK Budapest, Hungary

MOL Hungarian Oil and Gas Budapest (Mađarska)

MOL Srbija Beograd

Mađarsko srpska trgovinska i industrijska komora

NIS a.d. Novi Sad

Gazprom Export Moskva

Atila Pinter

Attila Pinter

ambasador Mađarske u Srbiji

ekonomska saradnja Srbije i Mađarske

privredna saradnja Srbije i Mađarske

granični prelazi između Srbije i Mađarske

Ministarstvo unutrašnjih polova Mađarske

Nebojša Stefanović

Šandor Pinter

Sandor Pinter

Horgoš

Horgoš 1

trgovinska saradnja Srbije i Mađarske

trgovinska razmena između Srbije i Mađarske

mađarske investicije u Srbiji

srpske investicije u Mađarskoj

Statistička agencije Mađarske

srpski izvoz u Mađarsku

mađarski izvoz u Srbiju

NBS

OTP banka

MOL

mađarska Agencija za privlačenje investicija

HIPA

gasovod TESLA

snabdevanje gasom

železnička pruga Budimpešta Beograd

Mađarsko srpska industrijska i trgovinska komora

Mađarsko srpski poslovni savet

Mađarska nacionalna trgovinska kuća

Eximbanka

mađarske kompanije u Srbiji

srpske kompanije u Mađarskoj

mađarsko srpska preduzeća

fitosanitarna inspekcija

izdavanje građevinskih dozvola u Srbiji

građevinske dozvole u Srbiji

FIAT

autoindustrija

Audi

Mercedes

Suzuki

General Motors

zaštita životne sredine

objekti za prečišćavanje otpadnih voda

moderne deponije za odlaganje otpada

ulaganja u sektor energetike

obnovljivi izvore energije

industrija nafte

industrija gasa

NIS

eksploatacija nafte

eksploatacija gasa

Međukomorska saradnja Srbije i Mađarske

Mađarsko srpska trgovinska i industrijska komora

prekogranična saradnja malih i srednjih preduzeća

železnička pruga Segedin Subotica Baja

otvaranje novih graničnih prelaza između Srbije i Mađarske

Horgoš 2

srpski agrar

srpska poljoprivreda

Tvining projekti

Twinning projekti

Konferencija CEE Kina

memorandum o saradnji za izgradnju železničke pruge Budimpešta Beograd

IPA II prekogranični program saradnje Mađarske i Srbije

kanal Baja Bezdan

industrijski park Triplex

projekat Hailnet

železnička pruga Subotica Baja