Bez poremećaja na tržištu otkupa malina u Srbiji - Komisija za zaštitu konkurencije nije utvrdila nepravilnosti

Komisija za zaštitu konkurencije, nakon analize uslova konkurencije na tržištu otkupa i izvoza malina u Srbiji, nije utvrdila poremećaj na tržištu otkupa tog voća, roda 2017. godine, koji bi mogao biti rezultat sprečavanja, ograničavanja ili narušavanja konkurencije na tom tržištu.

- Podaci o otkupljenim količinama i realizovanoj vrednosti otkupa, kao i o otkupnim cenama roda 2017. godine, prikupljeni u toku analize koju je Komisija sprovela, nisu ukazivali na postojanje jedinstvene otkupne cene maline, što bi eventualno moglo da bude rezultat prethodno postignutog dogovora o otkupnoj ceni između otkupljivača–hladnjačara - objavila je Komisija u izveštaju na svom sajtu.

Analiza uslova konkurencije na tržištu otkupa i izvoza malina sprovedena je sa ciljem da se ispita da li postoji povreda konkurencije na tržištu otkupa malina od strane otkupljivača (hladnjačara), na osnovu koje bi Komisija, u skladu sa svojom nadležnošću, mogla da pokrene ispitni postupak po službenoj dužnosti.

Utvrđeno je da su prosečne prodajne cene na domaćem i inostranom tržištu u prvih deset meseci 2017. godine niže nego u 2016. i to za 11% na domaćem tržištu i 14% u izvozu, dok je u istom periodu prosečna otkupna cena niža za 34%. Takođe, prošle godine je povećan raspon između prosečne prodajne (izvozne) i prosečne otkupne cene kod svih izvoznika, tako da je prosečna izvozna cena kod pojedinih izvoznika bila i dvostruko viša od prosečne otkupne cene.

Prema oceni Komisije, takvi i slični problemi sa kojima se susrelo srpsko malinarstvo u 2017. godini delimično su izazvani rekordno visokim otkupnim (i izvoznim) cenama u 2016, kao i činjenicom da je predmet izvoza u prvoj polovini 2017. godine bila smrznuta malina otkupljena u 2016. po cenama koje su ugovorene te godine.

Komisija je utvrdila da postoje brojni problemi sistemske prirode sa kojima se sučeljavaju kako proizvođači, tako i otkupljivači malina, kao što su klasiranja, kontrola kvaliteta i zdravstvena bezbednost tog voća prilikom otkupa.

Problemi su uočeni i kod kontrole procesa otkupa, u pogledu isticanja uslova otkupa, roka isplate, kao i kod dugoročnih tipskih ugovora o saradnji u proizvodnji i otkupu, ali i zbog neorganizovanosti usitnjenih proizvođača.

Komisija je ocenila da problem predstavlja i otkup po jedinstvenoj otkupnoj ceni, koja ne zavisi od otkupljene količine, sa jedne strane, i troškova proizvodnje pojedinačnih proizvođača, koji zavise od tehnologije uzgajanja i prinosa, sa druge strane.

Takvi problemi, prema proceni Komisije, zahtevaju angažovanje svih nadležni institucija na pronalaženju dugoročnog i održivog rešenja, kako se opstanak te veoma važne grane voćarstva, koja donosi značajne prihode od izvoza, ne bi doveo u pitanje.

Maline su učestvovale sa 42% u ukupnoj vrednosti izvoza voća u 2016. godini.

Komisija navodi da su prikupljeni i analizirani podaci Ministarstva poljoprivrede i Ministarstva finansija (Uprave carina), kao i javno dostupni podaci zvanične statistike. U toku analize sprovedena je i anketa najvećih izvoznika, kojom je obuhvaćen reprezentativan uzorak od 13 društava, koja zajedno učestvuju sa 50-55% u ukupnom izvozu malina.