Boka Kotorska (Foto: Pixabay.com/Markfo)
Nakon što je Crna Gora prije tri godine zvanično uvela sistem za nadzor i upravljanje pomorskim saobraćajem (VTMIS - Vessel Traffic Monitoring and Information Sistem), pomoću kojeg može temeljno da kontroliše teritorijalne vode, spriječi povredu plave granice i reaguje u slučajevima spašavanja na moru – u planu je druga faza tog projekta koji će potpuno pokriti Boku Kotorsku kao i basen Skadarskog jezera, uključujući i rijeku Bojanu.
To je Pobjedi potvrdio direktor Uprave pomorske sigurnosti Safet Kočan ističući da je cilj postizanje što bolje sigurnosti i efikasnosti pomorskog kao i unutrašnjeg plovnog saobraćaja.
- Počela je implementacija druge faze VTMIS sistema. U toku je izrada tehničke dokumentacije u okviru koje je angažovan i međunarodni ekspert posredstvom Ministarstva saobraćaja i pomorstva - naveo je Kočan.
Prema njegovim riječima, unapređenje sistema će se najviše odnositi na proširenje sistema nadzora i kontrole u Boki Kotorskoj, koja do sada nije cijela bila pokrivena postojećim stanicama, kao i širenje zone na Skadarsko jezero.
U Boki su do sada bili postavljeni sistemi kontrole ograničenja brzine u tjesnacima Verige i Kumbor, a novim sistemom će akvatorijum cijelog zaliva biti "na ekranu" centra za kontrolu u Dobroj Vodi kod Bara.
- Ovo podrazumijeva postavljanje radara, kamera, baznih stanica za AIS (automatski identifikacioni sistem) i VHF komunikacioni sistem. To je planirano i na Skadarskom jezeru - kazao je Kočan.
Očekuje se da će priprema dokumentacije biti završena za tri do četiri mjeseca, nakon čega slijedi tender za nabavku opreme. Prema procjenama čelnika Uprave pomorske sigurnosti, u primjeni bi druga faza VTMIS nadzora trebalo da bude 2022. godine.
Sa pripremom ovog projekta, kao i radom VTMIS sistema, nedavno su upoznati i zvaničnici Fronteksa, Evropske agencije za graničnu i obalsku stražu. Tada je čelnik sektora za obalsku stražu Fronteksa Brajs Koldariu (Brice Caldairou) posjetio VTS centar u Dobroj Vodi, sjedište Uprave pomorske sigurnosti u Baru, i obišao specijalna plovila Uprave (SAR) koja se koriste za brzo reagovanje na moru, spašavanje i eliminaciju rizika od zagađenja.
Riječ je o nekoliko brzih čamaca i jednim komandnim katamaranom, opremljenim termovizijskim kamerama koji su, uz obučenu posadu, naročito doprinijeli da se preduprijede fatalni ishodi tokom nevremena duž naše obale minulih godina.
Prema riječima Kočana, posada je od momenta poziva na broj 129 kadra da odmah reaguje i isplovi u svako doba dana, a uz logistiku koju imaju u POC-u (Pomorsko-operativnom centru) su u mogućnosti da tačno lociraju plovila u nevolji.
Sistem za nadzor, informisanje i upravljanje pomorskim saobraćajem je složen tehnički sistem za praćenje, upravljanje i organizaciju pomorskog saobraćaja u unutrašnjim morskim vodama, teritorijalnom moru i epikontinentalnom pojasu Crne Gore. U probnoj fazi je bio od oktobra 2015, dok 1. januara 2017. godine je zvanično u primjeni.
Inicijalno oprema je nabavljena kroz finansijska sredstva koja je
Evropska komisija odobrila u sklopu programa IPA, u periodu 2013-2015. godine. Nabavka VTMIS opreme je obuhvatila sistem za nadzor, informisanje i upravljanje pomorskim saobraćajem vrijedan 1,8 mil EUR.
Oprema se nalazi na lokacijama u Dobroj Vodi kod Bara, Obosniku na Luštici, Crnom rtu kod Sutomora i Mavrijanu u ulcinjskoj opštini. Obuhvata pomorski radarski sistem, radio-komunikacioni sistem, obalni sistem automatske identifikacije brodova, radiogoniometar, meteo stanice, elektronsku kartografiju i rezervnu linkovsku mrežu.
Kočan podsjeća da je prema strogo utvrđenim procedurama informisanja i upravljanja pomorskim saobraćajem uveden obavezni režim čekiranja, odnosno javljanja crnogorskom VTS centru u Dobroj Vodi za sve brodove koji ulaze/izlaze iz takozvane VTS (Vessel traffic sistem) zone odgovornosti od 12 nautičkih milja. Sistem nadzora omogućava da se isprate svi plovni objekti i reaguje u slučaju da se ogluše o obaveze. Ujedno, pregled zone od gotovo 100 milja od obale garantuje pravovremenu reakciju u slučaju vanrednih situacija i spašavanja na moru.
Skadarsko jezero (Foto: Pixabay.com/falco)
Nabavka i uspostavljanje VTMIS sistema bio je dio nastojanja Crne Gore da poboljša sigurnost plovidbe i zaštitu mora od zagađenja. Kako ističe Kočan, proširenje ove zone na Boku i naročito Skadarsko jezero podići će nivo sigurnosti i pomoći da se uvede red na vodi.
Kao primjer kako stvari funkcionišu, Kočan podsjeća da sistem kontrole pokazuje efikasnost prilikom sprečavanja nedozvoljenog ulaska brodova u naše teritorijalne vode, jer se prethodno mora najaviti ulazak u VTS područje koje je definisano na 12 nautičkih milja.
- Na konzolama u VTS centru automatski se detektuje svako plovilo, bilo da je brod, ribarica ili mali čamac. Konstantnim nadzorom prate se i eventualno upozoravaju VHF komunikacionim sistemom svi objekti, tako i ribarice. Za slučaj prekršaja odmah se to javlja MUP-u, odnosno graničnoj policiji, koja je nadležna za dalje postupanje - naveo je on.
Benefite od ovakvog sistema kontrole imaju i drugi državni organi, u prvom redu Ministarstvo odbrane i Ministarstvo unutrašnjih poslova sa kojima Uprava pomorske sigurnosti sarađuje tijesno i kroz Zajednički operativni tim (ZOT) koji čine predstavnici sva tri organa.
Podaci koji se prikupljaju
Prema procedurama ulaska u VTS zonu, sa plovnih objekata koji namjeravaju da uplove u crnogorsku zonu odgovornosti iz međunarodne plovidbe, prikupljaju se podaci o imenu plovnog objekta, međunarodnom pozivnom znaku, poziciji, kursu, brzini, odredištu i procijenjenom vremenu dolaska na odredište (ETA) 15 minuta prije, a najkasnije prilikom ulaska plovnog objekta.
Propisima je definisano da se podaci prikupljaju obavezno za brodove nosivosti od 300 bruto tona i više, brodove dužine preko 50 metara, plovila na međunarodnim putovanjima, brodove ograničenih manevarskih sposobnosti, kao i one koji prevoze opasne ili zagađujuće materije. Takođe, odnose se na plovila koja tegle ili potiskuju drugi objekat, bez obzira na dužinu, kao i sve plovne objekte koji se nalaze u situaciji potencijalnog rizika za navigaciju ili sigurnost plovidbe, ljude i životnu sredinu.
Olakšica za prvu registraciju čunova predviđena izmjenama zakona
Prema riječima Kočana, jedan od za ukupni sistem malih poteza, a veliki za ljude upućene na Skadarsko jezero, naročito ribarenje, bila je inicijativa o uvođenju olakšica za prvu registraciju tradicionalnih drvenih čunova.
Motiv je bio da se spriječi da izdaci za prvu registraciju ne destimulišu njihovo korišćenje, a posredno i samu gradnju čamaca koji su zaštitni znak jezera.
On je podsjetio da je urađen popis plovila, a predviđena je izmjena Zakona pomorske sigurnosti kojom je regulisano ovo pitanje.
- U članu 101, stav 7, koji reguliše način upisa čamaca definisano je da se za prvi upis čamca tradicionalne gradnje, dakle čuna, za plovidbu Skadarskim jezerom ne prilaže dokaz o vlasništvu, kupoprodajni ugovor, račun, carinska deklaracija, svjedočanstvo o gradnji, ugovor o poklonu i slično - navodi Kočan.
Prema njegovim riječima, članom 206 definisano je da ova odredba važi godinu dana od dana stupanja na snagu zakona, odnosno primjenjivaće se u roku od godinu dana.
Serbia Edition
Serbische Ausgabe
Izdanje BiH
Izdanje Crna Gora
Vijesti
Komentari
Ministarstvo saobraćaja i pomorstva Crne Gore
Evropska agencija za saradnju na vanjskim granicama EU - Frontex
Skadarsko jezero
