Kontejneri za svako selo - nastavak akcije za zaštitu životne sredine

Većina sela i nerazvijenih opština u Srbiji nema dovoljno ili nema uopšte kontejnere za odlaganje komunalnog otpada. Osim kontejnera, često manjkaju i kamioni za odvoženje smeća, pa su divlje deponije i gomile smeća u rekama česta slika u mnogim krajevima.

– Ministarstvo zaštite životne sredine će kroz akciju "Očistimo Srbiju" prvo pomoći najugroženijim opštinama, odnosno mestima koja nemaju ni kontejnere niti kamione za odvoženje otpada – kaže za "Blic nedelje" Aleksandar Vesić, pomoćnik ministra zaštite životne sredine.

Trenutno se u Srbiji organizovano prikuplja 62% komunalnog otpada, čiji je najveći deo plastični otpad. Kako građani nisu svesni rizika nagomilanog plastičnog smeća, neretko plastične flaše i kese završe u rekama ili na divljim deponijama, a građani ih spaljuju i time nanose još veću štetu okolini i sopstvenom zdravlju.

– Plastični otpad se spaljuje samo u specijalizovanim pećima na izuzetno visokim temperaturama, jer je spaljivanje tada potpuno, a otpad se razlaže na ugljen-dioksid i vodu. Međutim, ako je spaljivanje nepotpuno, što je kod nas ustaljena praksa, zagađenje se povećava. Nepotpunim sagorevanjem nastaju toksične materije i formiraju se nova jedinjenja, koja imaju izuzetno kancerogena, toksična i mutagena svojstva – objašnjava dr Branimir Jovančičević, profesor industrijske hemije i hemije životne sredine na Hemijskom fakultetu u Beogradu.

Da rešenje postoji, i da ne treba čekati na druge da čiste umesto nas, pokazalo se na primeru Bajine Bašte. Ova opština je bila suočena s ogromnim količinama najrazličitijeg smeća koje su ljudi bacali direktno u reku ili spaljivali po poljima. Međutim, lokalna samouprava je pre tri godine počela sa postavljanjem posebnih kanti za odlaganje đubreta i, rezultati su bili vidljivi već posle par meseci. Nijedan džak smeća nije završio u reci, a kontejneri su potom postavljani i duž Drine, kao i na Tari. Slično su postupili i u Priboju, gde je krajem prethodne godine postavljeno 20 ekoloških kontejnera za prikupljanje sekundarnih sirovina, papira, plastičnih flaša i limenki.

Nabavka kontejnera je koštala oko 1,2 miliona dinara, a veći deo novca je bio obezbedio USAID, dok je opština učestvovala sa 25% sredstava.

Iako je postavljanje kontejnera za smeće obaveza lokalnih samouprava, Ministarstvo zaštite životne sredine će ih podsticati da finansiraju upravljanje komunalnim otpadom iz stranih fondova, kao i iz Fonda za zaštitu životne sredine.

– Plan je da se kroz 5 do 6 godina, boljom organizacijom upravljanja komunalnim otpadom, skuplja čak 90% komunalnog otpada na teritoriji Srbije – dodaje Vesić.

Rešenje za problem plastičnog i ostalog komunalnog otpada profesor Jovančičević vidi u oštrijim kaznama za zagađivače i građane, ali i u edukaciji mladih.

– Edukaciju ne čini samo predavanje u školama, već i akcije čišćenja terena ili pošumljavanje bivših deponija. Takođe, svest o zaštiti životne sredine mora se podići na viši nivo, jer jedino na taj način možemo da očistimo Srbiju od otpada i da je sačuvamo za buduće generacije – dodaje profesor Jovančićević.