Hazarska nekropola čeka Unesco - Opština Bačka Palanka odlučila da sama pozove međunarodne stručnjake

Predsednik opštine Bačka Palanka Aleksandar Đedovac zatražiće od Uneska da pošalje stručnjake koji bi obišli Hazarsku nekropolu kod Čelareva, i doneli sud o vrednosti ovog arheološkog nalazišta, koje krije podatke o jednoj u zaborav potonuloj civilizaciji.

Na ovaj potez Đedovac se odlučio nakon odbijanja Ministarstva kulture da Hazarsku nekropolu predloži za Uneskovu listu svetske kulturne baštine, čime je, kako navodi, "Ministarstvo izvršilo nedopustiv atak na Republiku Srbiju i njenu kulturnu baštinu, ali i na Bačku Palanku i njene stanovnike, koji žele da sačuvaju i odbrane ovu izuzetnu kulturnu vrednost".

– Ovakvom odlukom nastavljeno je sprovođenje svojevrsnog kulturnog genocida, kada je u pitanju arheološko nalazište Hazarska nekropola, koji je započet devedesetih godina prošlog veka. Tadašnji nemar mogao bi da se opravda strahotama građanskog rata u bivšoj Jugoslaviji i sankcijama koje su najmoćnije države sveta uvele Srbiji, ali dopuštanje da u 21. veku propada blago od neprocenjive vrednosti ničim ne može da se objasni – ističe Đedovac.

Predsednik opštine Bačka Palanka pita "kako se može razumeti to što Ministarstvo kulture ni na koji način ne želi da uzme učešće u otkrivanju novih dokaza o svetskoj istoriji" i zbog čega se "ne uloži napor da se jednoj privatnoj firmi, koja je uzurpirala prostor nalazišta, onemogući da arheološke artefakte odvozi kamionima i prodaje na tone". Zar nije skandalozno da hazarski grobovi nestaju za samo 80 evra po prikolici?

– Vapaj opštine Bačka Palanka da se spreči dalje propadanje ovog važnog arheološkog nalazišta, i ponovo pokrenu istraživanja ne sme biti ugašen potezom pera nekog činovnika. Donoseći rešenje kojim se Hazarska nekropola proglašava nedostojnom za listu Unesca, Ministarstvo kulture poništilo je i vrednost "Hazarskog rečnika", koji je posle "Gorskog vijenca" najviše prevođena srpska knjiga u svetu – ističe Đedovac.

U Bačkoj Palanci su odlučili da učine presedan i obrate se direktno Unesku, kako bi stručnjacima ove organizacije ukazali na otkrivene artefakte i potencijale nalazišta, a pozvaće i američke, ruske i izraelske institute za hazarologiju da zajedno odbrane blago koje nestaje iz dana u dan. Obnavljanje istraživanja, kažu, trebalo bi da dovede i do podizanja međunarodnog ugleda Bačke Palanke, Vojvodine i Srbije.

Nerešeni imovinski odnosi

U odgovoru na zahtev iz Bačke Palanke, Ministarstvo kulture se pozvalo na mišljenje Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture da ne postoji osnov da se arheološko nalazište predloži za listu svetske baštine. "Iako se univerzalna vrednost otkrivenih nalaza može prepoznati, opšte stanje nalazišta, imovinsko-pravni odnosi i struktura upravljanja nisu regulisani", navodi se u dopisu Ministarstva. Opštini Bačka Palanka je preporučeno da "započne rešavanje imovinsko-pravnih odnosa katastarskih parcela nalazišta kao osnovni preduslov za razvijanje turističkih delatnosti i obezbeđivanja mogućnosti da se obave kompletna arheološka istraživanja".

Najveće naselje Hazara

Arheolozi tvrde da je kod Čelareva u opštini Bačka Palanka 1970. godine otkriveno najveće naselje Hazara na svetu. Naselje nestalog, gotovo mitskog naroda, brojalo je oko 30.000 stanovnika, što odgovara broju žitelja današnje Bačke Palanke. Prema dosadašnjim arheološkim saznanjima, groblje se prostire na oko 100 hektara. Istraživanja koja je vodio arheolog Radovan Bunardžić su konzervirana sredinom devedesetih godine zbog nedostatka novca.